Angiografia oka – jak przebiega badanie i jakie są jego zastosowania

Angiografia oka to badanie obrazowe naczyń siatkówki i naczyniówki po podaniu kontrastu dożylnie. Pozwala precyzyjnie wykryć nieszczelności, zatory, niedokrwienie i nieprawidłowe unaczynienie. W praktyce klinicznej najczęściej wykorzystuje się angiografię fluoresceinową, która trwa zwykle 15–60 minut i dostarcza serii zdjęć dokumentujących przepływ barwnika. Poniżej wyjaśniamy, jak wygląda badanie krok po kroku, kiedy się je zleca i na co zwrócić uwagę w przygotowaniu oraz po jego wykonaniu.

Przeczytaj również: Peeling chemiczny a różne typy cery – jak dobrać odpowiednią metodę?

Na czym polega angiografia oka i co dokładnie ocenia?

Angiografia fluoresceinowa polega na podaniu do żyły barwnika – fluoresceiny – a następnie wykonaniu zdjęć dna oka w specjalnym oświetleniu. Fluoresceina krąży z krwią i „podświetla” naczynia siatkówki; umożliwia to ocenę ich drożności, szczelności oraz dynamiki przepływu.

Przeczytaj również: Dermapen w pielęgnacji skóry dojrzałej – jak często powtarzać zabieg?

Badanie obrazuje kolejno fazy napełniania tętniczek, naczyń włosowatych i żył, dlatego rejestruje zarówno zmiany strukturalne (np. mikroaneuryzmaty), jak i czynnościowe (przecieki, opóźnienia przepływu). Pośrednio pozwala też ocenić błonę naczyniową (naczyniówkę), szczególnie w kontekście zaburzeń perfuzji.

Kiedy angiografia oka jest zlecana?

Wskazaniem są schorzenia, w których kluczową rolę odgrywa patologia naczyń siatkówki. Najczęściej wykonuje się ją w diagnostyce i monitorowaniu zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) oraz retinopatii cukrzycowej. Badanie wspiera także rozpoznawanie zakrzepów żyły środkowej siatkówki, zatorów tętniczych, zapaleń naczyń siatkówki, a także ocenę powikłań po urazach i chorobach zapalnych tylnego odcinka oka.

Decyzję o zleceniu badania podejmuje specjalista po analizie objawów (np. zniekształcenia obrazu, spadek ostrości widzenia, mroczki) oraz wyników wcześniejszych badań: OCT, fotografii dna oka, pomiarów ostrości i pola widzenia.

Przebieg badania krok po kroku

1) Rejestracja i wywiad medyczny: personel zbiera informacje o chorobach przewlekłych, alergiach, przyjmowanych lekach i wcześniejszych reakcjach na kontrast. To moment na zadanie pytań i omówienie zgody na badanie.

2) Przygotowanie oka: zazwyczaj podaje się krople rozszerzające źrenice. Przed podaniem kontrastu wykonywana jest fotografia referencyjna dna oka.

3) Podanie fluoresceiny: barwnik wstrzykuje się do żyły w zgięciu łokciowym. W ciągu kilku–kilkunastu sekund dociera on do naczyń siatkówki.

4) Rejestracja obrazów: aparat wykonuje serię zdjęć w krótkich odstępach czasu, dokumentując wczesne i późne fazy przepływu. Pacjent proszony jest o patrzenie na punkt fiksacyjny i pozostawanie w bezruchu.

5) Zakończenie i wstępny opis: po serii zdjęć specjalista dokonuje wstępnej oceny. Całość trwa zwykle 15–60 minut, zależnie od zakresu obrazowania i reakcji źrenicy.

Jak przygotować się do angiografii fluoresceinowej?

– Zgłoś choroby przewlekłe (cukrzycę, nadciśnienie, choroby nerek i wątroby), ciążę lub karmienie piersią oraz wszystkie alergie, w tym wcześniejsze reakcje na kontrasty czy leki.

– Przychodź po lekkim posiłku i zadbaj o nawodnienie; unikaj alkoholu bezpośrednio przed badaniem. Nie odstawiaj przewlekłych leków bez ustalenia z lekarzem prowadzącym.

– Zaplanuj powrót do domu bez prowadzenia samochodu: po zakropieniu oczu rozszerzającymi kroplami pogarsza się widzenie do bliży i może występować światłowstręt przez kilka godzin.

Bezpieczeństwo i możliwe działania niepożądane

Fluoresceina ma dobrze poznany profil bezpieczeństwa, jednak wymaga czujności pod kątem reakcji nadwrażliwości. Personel monitoruje samopoczucie pacjenta podczas i po podaniu kontrastu.

Najczęstsze, przemijające objawy to: żółtawe zabarwienie skóry i moczu (ustępuje zwykle do 24 godzin), metaliczny smak w ustach, nudności. Rzadziej występuje świąd, pokrzywka czy omdlenie wazowagalne. Ciężkie reakcje alergiczne zdarzają się rzadko, ale pracownia jest przygotowana na udzielenie natychmiastowej pomocy.

Co widać w wynikach i jak się je interpretuje?

W opisie uwzględnia się czas wypełniania naczyń, obecność przecieków, obszary niedokrwienia, mikrotętniaki, neowaskularyzację oraz ewentualne zatory. W zmianach cukrzycowych typowe są mikrotętniaki, wycieki i strefy niedokrwienia; w AMD ocenia się charakterystyczne ogniska patologicznego unaczynienia i przecieki w okolicy plamki.

Interpretacja obejmuje porównanie faz wczesnych i późnych oraz korelację z obrazem klinicznym i innymi badaniami (np. OCT). Wnioski z angiografii pomagają zaplanować dalszą diagnostykę i nadzór.

Praktyczne wskazówki po badaniu

• Pij więcej wody w ciągu dnia, aby szybciej wydalić barwnik i zredukować żółte zabarwienie moczu.
• Chroń oczy przed światłem słonecznym okularami z filtrem UV do czasu ustąpienia rozszerzenia źrenic.

Najczęstsze pytania pacjentów

– Czy badanie boli? Zwykle odczuwa się jedynie ukłucie przy wkłuciu dożylnym i chwilowy dyskomfort związany z intensywnym światłem aparatu.

– Czy każdy może wykonać angiografię? Decyzję podejmuje lekarz po wywiadzie i ocenie przeciwwskazań, m.in. dotyczących alergii na barwnik, ciężkich chorób ogólnych czy okresu ciąży.

– Kiedy będę widzieć normalnie? Rozszerzenie źrenic może utrzymywać się kilka godzin; do tego czasu warto unikać prowadzenia pojazdów oraz pracy wymagającej precyzyjnego widzenia z bliska.

Gdzie znaleźć rzetelne informacje o angiografii?

Aktualne opisy procedury, wskazań i przeciwwskazań są dostępne w wiarygodnych źródłach okulistycznych. Przykładowy opis badania: Angiografia oka. W przypadku indywidualnych pytań dotyczących zdrowia wzroku warto skonsultować się ze specjalistą na wizycie.